Minder werknemers zonder cao

Het aantal werknemers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) valt, neemt gestaag af. Waar dit voorheen standaard was, valt nu nog maar 71,8 procent van de werknemers onder een cao, tegenover het vroegere percentage van zo’n 80 procent. Bovendien zijn er meer dan 1 miljoen zzp’ers die niet onder een cao vallen.

Zorgelijke situatie

Het Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging deed uitgebreid onderzoek naar deze ontwikkeling en maakt zich zorgen over de consequenties. “Een cao biedt bescherming aan werknemers, zelfs als ze in een zwakkere positie verkeren”, aldus onderzoeker Rein de Sauvage Nolting. “Internationaal zien we dat landen met veel cao’s over het algemeen minder loonongelijkheid kennen.” Volgens De Sauvage Nolting kan het afnemende aantal werknemers onder een cao ook leiden tot meer salarisverschillen tussen mannen en vrouwen, omdat mannen over het algemeen beter kunnen onderhandelen. “Mannen hebben vaak een neiging tot overschatting van hun eigen kunnen”, voegt hij toe.

Weinig drukmiddelen

Vooral bij startende bedrijven is het ontbreken van een cao gebruikelijk, voornamelijk in de zakelijke dienstverlening, de ICT en de transportsector. Deze bedrijven hebben vaak weinig werknemers die lid zijn van een vakbond en regelen loonafspraken zelf, bijvoorbeeld via de ondernemingsraad. Echter, de ondernemingsraad beschikt niet over de machtsmiddelen van een vakbond, waardoor onderhandelingsruimte beperkt is en er weinig drukmiddelen zijn om actie te voeren.

Op een symposium werd onlangs, door werkgevers en werknemers, over dit onderwerp gesproken. Hoewel er geen kant-en-klare oplossingen zijn, adviseren onderzoekers het bedrijfsleven om te streven naar meer aansluiting bij brancheverenigingen als een mogelijke stap naar verbetering.

Minder werknemers zonder cao

De uitzendbranche moet zich bewust zijn van de afname van werknemers onder collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) en zich aanpassen aan deze verschuiving. Dit betekent meer variatie van diensten om niet-caowerknemers tegemoet te komen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld individuele contracten en freelance-opdrachten. Daarnaast moeten ze advies en ondersteuning bieden bij arbeidsvoorwaardenonderhandelingen buiten de cao, flexibel zijn in wervingsstrategieën en samenwerken met brancheverenigingen om de belangen van deze werknemers te behartigen. Ook is het te verwachten, dat ze deel te nemen aan bredere discussies over arbeidsvoorwaarden en gelijkheid op de arbeidsmarkt.