Sterke toename van arbeidsmigranten: Teveel ongekwalificeerde autochtone werkzoekenden?

Steeds meer Nederlandse bedrijven richten zich op werknemers afkomstig van buiten de Europese Unie (EU). Dit blijkt uit de 18.800 aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen die dit jaar zijn ingediend, volgens gegevens van het UWV. Deze aanzienlijke stijging illustreert de toenemende krapte en internationalisering op de arbeidsmarkt. Helaas staan de verwerkingstermijnen bij het UWV onder druk door de Brexit en een stijging van aanvragen door asielzoekers die al mogen werken.

Verwerkingstermijnen onder druk

Het UWV meldt dat de hoge hoeveelheid aanvragen de gebruikelijke verwerkingstermijn van vijf weken vaak niet haalbaar maakt. De Brexit heeft extra vergunningseisen geïntroduceerd voor Britse werknemers. Dit terwijl ook het aantal aanvragen van asielzoekers zonder verblijfsvergunning maar met werkrechten aanzienlijk is gestegen. In de eerste helft van 2024 zijn er al 5.600 van zulke aanvragen gedaan, vergeleken met 2.000 in heel 2023.

Noodzaak en uitdagingen van arbeidsmigratie

Jeroen Tiel, directeur van Randstad Nederland, benadrukt dat arbeidsmigranten onmisbaar zijn voor de Nederlandse economie. Ze zijn noodzakelijk om bedrijven draaiende te houden. Tegelijkertijd zijn er zorgen over arbeidsuitbuiting van deze arbeidsmigranten. Vooral van migranten die via uitzendbureaus of detacheringsconstructies werken en afhankelijk zijn van hun werkgevers voor onderdak. Dit benadrukt de noodzaak voor strengere controle en betere arbeidsomstandigheden voor deze groepen.

Selectieve migratie en beleidsaanpassingen

De Adviesraad Migratie adviseert om bij arbeidsmigratie het concept van ‘brede welvaart’ als uitgangspunt te nemen en pleit voor een selectieve benadering om personeelstekorten en vergrijzing aan te pakken. Volgens het recente coalitieakkoord richt de huidige politieke koers zich echter op het beperken van migratie, inclusief arbeidsmigratie. Het kabinet wil onder andere strenger optreden tegen malafide uitzendconstructies en werkgevers meer verantwoordelijk maken voor de integratie van arbeidsmigranten, zoals door het bevorderen van taalverwerving.

Mismatch op de arbeidsmarkt

De toename van arbeidsmigranten in Nederland is een direct gevolg van een mismatch op de arbeidsmarkt. Veel beschikbare werkzoekenden hebben niet de vereiste kwalificaties en ervaring voor de openstaande functies. Ondanks het aantal werklozen, voldoen veel werkzoekenden niet aan de specifieke eisen van werkgevers. Dit dwingt bedrijven steeds vaker om arbeidsmigranten in te huren die de benodigde vaardigheden wel bezitten. Misschien zijn veel Nederlandse werkzoekenden opgeleid zijn in verouderde vakgebieden? Het lijkt er namelijk op dat migranten actuelere vaardigheden bezitten, die afgestemd zijn op de huidige vraag in de arbeidsmarkt.

Belangrijke nuance

De huidige arbeidsmarktkrapte wordt niet veroorzaakt door een tekort aan werkzoekenden, zoals velen denken. De huidige krapte komt vooral door een mismatch in vaardigheden en vraag. De nadruk ligt op de noodzaak voor gerichte scholing en omscholing van lokale werkzoekenden. Dit om de kloof tussen vraag en aanbod zoveel mogelijk te verkleinen. Initiatieven zoals het moderniseren van opleidingsprogramma’s en het bieden van gerichte bijscholing kunnen deze kloof helpen overbruggen. Daarnaast is het essentieel om arbeidsuitbuiting op alle fronten tegen te gaan, wat een gezamenlijke inspanning van overheid, bedrijven en uitzendbureaus vereist.

Vraag naar gekwalificeerd personeel blijft hoog

De vraag naar gekwalificeerd personeel blijft groot en bedrijven wenden zich steeds vaker tot werknemers buiten de EU. Deze trend roept vragen op over arbeidsomstandigheden en de integratie van migranten. Terwijl de overheid migratie probeert te reguleren, biedt omscholing van lokale werkzoekenden een duurzaam alternatief voor het verhogen van de pensioenleeftijd of het toestaan van meer arbeidsmigratie. Omscholing kan namelijk helpen de kloof tussen vaardigheden en de behoeften van werkgevers te overbruggen, de afhankelijkheid van buitenlandse arbeidskrachten verminderen en tegelijkertijd de integratie en arbeidsomstandigheden verbeteren.

Kansen voor de uitzendbranche

Uitzendbureaus kunnen een grote rol spelen in het verlichten van de arbeidsmarktkrapte. Dit kan door (allochtone EN autochtone) flexwerkers bij te scholen in de benodigde vaardigheden en gericht te werven op basis van klantbehoeften. Samenwerking met opleidingsinstituten kan ook de kwalificaties van werkzoekenden verbeteren, terwijl carrièrecoaching hen helpt bij het vinden van geschikte werkplekken. Specialisatie in nichemarkten en het bieden van administratieve ondersteuning voor buitenlandse arbeidskrachten zijn aanvullende strategieën die kunnen bijdragen aan een efficiëntere arbeidsmarkt. Door deze maatregelen kunnen uitzendbureaus effectief bijdragen aan het dichten van de kloof tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.